Elazığlı ve Tuncelili besiciler, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) ton başına 5 bin 250 TL kendisine açıkladığı arpa as fiyatını protesto etti. Elazığ’daki TMO önünde toplanan besiciler adına izah eden Şavak-Der Başkanı Naim Doğan, açıklayan arpa satış fiyatının üreticinin beklentilerinin çokça uzağında olduğunu, nakliye gideri ile titrem başına 6 bin lirayı aştığını belirterek, hayvancılık sektörünün finiş noktasına geldiğini söyledi.

Elazığlı ve Tuncelili besiciler, zaman Elazığ’daki TMO uğrunda basın açıklaması yaptı. Besiciler, 5 bin 250 TL kendisine açıklayan arpa komutan fiyatının efdal olduğunu ve bu konuda devletten bindi beklediklerini anlatım etti.

“KRİZ VE ALIM GÜCÜNDEKİ AZALMA DİKKATE ALINMADAN BELİRLENMİŞTİR”

Şavak-Der Başkanı Naim Doğan, şunları söyledi:

“Bizler Tunceli ve Elazığ ilinde hayvancılıkla uğraşan çiftçileriz. Bilindiği için 17.10.2022 tarihinde Yer Mahsulleri Ofisi yoluyla 2022-2023 rüşvet satış fiyatı 5 bin 250 TL kendisine deklare, yoz efsanevi başına aylık 18 lira olmak üzere dağıtımların yapılacağı belirtilmiştir. Açıklanan rüşvet fiyatına nakliyeleri üstelik eklediğimizde, önümüze ton başına 6 bin TL’yi geçecek olan tıpkı resim çıkmaktadır. Öncelikle izah etmek gerekir kim açıklayan rüşvet satış bedeli, üreticinin beklentilerini karşılamanın haddinden fazla uzağında olup, üreticinin konkre durumunu, hayvancılık sektörünün yaşadığı krizi ve üreticilerin kurum gücünde meydana mevrut azalmayı dikkate almadan belirlenmiştir. Güzeşte seneye göre Şube arpa satış fiyatı kestirmece yüzde 40 kalık, buna karşın küçükbaş efsanevi satım fiyatları ise sabık seneye bakarak değişim göstermemiş, peynir ve tıpkısı hayvansal ürünlerin fiyatında ise kalan maliyetler karşısında makul benzeri denk artışı yapılmamıştır. Hayvancılık sektörü finiş noktasına gelmiştir. Müstahsil yerine yem, rüşvet, saman fiyatlarındaki fahiş artıştan kontekst birçoğumuz hayvanımızı kıymak zorunda kalmakta olup, bazı üreticiler ise hayvan sayısını tenzil için gitmektedirler.

“HAYVANCILIKTA YAŞANAN SIKINTILAR TARIM VE GIDA SEKTÖRÜNÜ ÜSTELIK ETKİLİYOR”

En kesif karşılaştığımız dava ise küsurat ağızotu, saman ve alelhusus de rüşvet fiyatlarıdır. Yetiştirici namına bizler, TMO vasıtasıyla yapılacak arpa dağıtımından dünya yaz aylarında yerel üreticiden birlikte rüşvet temini yoluna gidemedik. Çünkü hepimizin beklentisi, rüşvet eş fiyatının akilane seviyede olacağı yönündeydi. Ancak denetimsiz, kontrolsüz serbest ortalık fiyatları referans alınarak 5 bin 250 TL fiyatının belirlenmesi, hakkaniyete yeraltı olduğu gibi, üreticinin halihazırda yaşadığı kazançlı sıkıntıyı elan bile derinleştirecektir. Zira takkadak rüşvet, saman, ağızotu fiyatları değil, çıkar yol nakliye ve plato kira parası dahi aheste oranda artmıştır. Unutulmamalıdır ki hayvancılık sektöründe yaşanan boğuk süreç elden biz üreticileri etkilememekte, ekincilik ve besin sektörünü birlikte etkilemektedir. Bu durumdan kaynaklı mütezayit yem, rüşvet fiyatlarına bundan sonra ‘dur’ denilmelidir. Doğrusu iki yıldır yöremizde yaşanan kuraklıktan kontekst güç sorumluluk yaşıyoruz. Ekim ayının sonlarına gelmemize karşın hayvanımızı yayladan kışlaklara getiremiyoruz. Bu durumdan kaynaklı hem hayvanlarımız telef olmakta hem da itici alarga yağlık hayvanlarımız, çobanlarımız ve bizler kıygın olmaktayız. Tığ, üreticiler kendisine açıkladığımız nedenlerden hava taleplerimizin dikkate alınmasını istiyoruz.”

“ÜRETİCİYE DESTEK OLUN”

Naim Doğan ise besicilerin taleplerini şöyle açıkladı:

“17 Ilk Teşrin’bile müdürlüğünüz marifetiyle açıklanan rüşvet komutan fiyatının makul seviyeye çekilmesini, arpa bey fiyatının tayin sürecine üreticinin bile katılmasını sağlayıcı mekanizmaların oluşturulmasını, kontrolsüz tıpkısı şekilde değişen ve mütezayit yem, arpa, saman fiyatları ile ilgilendiren denetimlerin sıklıkla yapılmasını, 2 ayda ayrımsız değil, değme kamer düzenli namına arpa satışının yapılmasını, rüşvet dağıtımının hayvan sayısı gözetilerek ve hayvanın dimdik beslenmesini gözetecek miktarda yapılmasını; arpa, saman komutan fiyatlarıyla işletilecek takvim hususunda üreticinin bilgilendirilmesini ve her sene eylül kocaoğlan başına büyüklüğünde sürecin tamamlanarak fiyatların açıklanmasını rica ediyoruz. Akıbet namına, Bakanlığa, TMO Umumi Müdürlüğü’ne ve ilgili birlik kurumlara buradan sesleniyoruz. Üreticinin sesini duyun. Üretici olarak bizler, tükenme noktasına geldik. Yem, arpa fiyatlarını derhal indirin ve üreticiye bindi olun.”

“BİZ HAYVANLARIMIZA BAKAMAYACAĞIZ”

Tunceli Pertek’te dinç Mantalite Aktemur ise küçükbaş hayvan fiyatının büyükbaş efsanevi fiyatının gerisinde kaldığını ve bu durumun Cumhuriyet tarihinde yepyeni bire bir uzanım oluğunu söyledi. Süt fiyatlarının önünün kesildiğini, ayrımsız durumun vücut fiyatlarında birlikte geçmek istendiğini ifade fail Aktemur, şunları söyledi:

“Tunceli Pertek’te küçükbaş hayvancılıkla uğraşıyorum. Zaman burada Toprak Mahsulleri Ofisi’nin önüne gelmemizin sebebi, arpa fiyatlarının çok fiyatlı olması. Güzeşte sene rüşvet 2 bin 200 TL, bu sene ise 5 bin 250 liralık. Pozitif mahiye bir gider elan üzerine gelecek. Bu şekilde olduğu antlaşma biz hayvanlarımıza bakamayacağız. Arpa alamıyoruz. Bu dahi besicilerimiz amacıyla gravite olacaktır. Biz, deri üretimi yapıyoruz, süt üretimi yapıyoruz. Sütün önün kesmişler. ‘Süt yükselmesin’ diyorlar, şişkinlik yükselecekmiş. daha çok etin de 92 liradan önünü kesmişler. Buğulanmış keriz etleri bile kuzu eti ile bire bir değere mevrut. Bugüne kadar Cumhuriyet Altını tarihinde tek devir sığır etleri kuzu etinin önünde olmamıştı. Zaman dana kesimi 107 teklik, kuzu eti 92 lira. Biz, bunları akla yatkın bulmuyoruz.

“ŞIŞKINLIK YÜKSELMESİN DİYE ENFLASYONU BİZİM CEBİMİZE KOYMUŞLAR”

Küçükbaş herhangi bir ahit 10-15 teklik üzerinde oluyordu ve bizi kurtarıyordu. Demin pahalılık yükselmesin diyerek bu şekilde yapılan, nezaret aracılığıyla, bu uygulama doğru tıpkı uygulama değildir. Pahalilik yükselmesin diyerek enflasyonu bizim cebimize koymuşlar. Enflasyon cebimizde geziyor. Bizim temas şeyimizi aldılar. Tığ de buna değer bekliyorduk kim bakanlık üstelik bizim elimizi takanak, öz cebine koyacak. Zaman Toprak Mahsulleri Ofisi’nin bize akla yatkın rüşvet vermesini bekliyorduk. Alamıyoruz. Zaman bu şartlarda benim ürünümün önünü kesmişsin, ben meydan değerinin içerisinde alamıyorum. Amma bunun karşılığında sattığım ürünün de önünü kesmişsin. Ben satamıyorum kayırıcı fiyata. Bu şekilde olduğu ahit ben zahir geçineceğim? Bu şekilde olduğu ant üreticiler bittabi yaşayacak? Buna baktığınız ant neyi gösteriyor? Bu şekilde giderse hayvancılık bitecek. Ferda çok geç olacak, bugün bize cemaat çıksınlar. Bugün tığ, müstahsil kendisine yaylalardan, köylerden buraya gelme amacımız budur. Bize topluluk çıksınlar.

“20 GÜN İÇİNDE RÜŞVET FİYATLARI 7 BİN 200 LİRAYA ÇIKTI”

Verdikleri rüşvet fiyatları, bundan bire bir ay öncesinde azade piyasada 6 bin 300-6 bin 400 liraya satılıyordu. Hangi olduysa bu 20 aktarilma içerisinde arpa 7 bin 200 liraya çıktı, bire bir kamer olmadan. Sonra bakanlık izah yaptı. ‘Biz, piyasanın yüzde 20 altında rüşvet satacağız’ diye niteleyerek. Aynı ay içerisinde ne değişti birlikte bu rüşvet fiyatı 7 bin 200 liraya çıktı? Henüz önceki 6 bin 400 liradan, bundan 2 kamer evvel arpaları vermiş olsaydı, yüzde 20 iskonto yapmış olsaydı 4 bin liraya vermiş olacaktı, bizim ihtiyaçlarımızı bir iki de olsa karşılayacaktı. Bugünün şartlarına baktığımız antlaşma tığ, bu şekilde hayvancılık yapamayız. Biz, ekmek yemeyecek miyiz? Biz, özge vatandaşlar kabilinden peynir, yağ, tortu alıyoruz. Kişi ürettiklerimizin dışında makarna, bulgur almayacak mıyız? Çarşıda oturup tıpkı bardak öz içmeyecek miyiz? Biz, çocuklarımızı evlendirmeyecek miyiz? Ayrıntılar okula gidiyor. Aynı çocuğun masrafı hangi kadar? Bu amal makul değildir. Bu şekilde devletimizin bize sahip çıkması, hükümetimizin yanımızda olmasını istiyoruz. Bu şekilde giderse hayvancılık bitecek.”

“EKİM AYININ SONUNA GELDİK AMA BESİCİ BIBI YAYLADAN KÖYÜNE DÖNEMEDİ”

Ailesi ile birlikte yıllardır besicilikle uğraşan, aynı zamanda de avukat yerine çalıştığını söyleyen Sinan Birey ise rüşvet fiyatlarında 4 bin liralık kabil tıpkı beklentinin oluşturulduğunu, fakat açıklanan rakamın beklentilerin ırak olduğunu söyledi. Sinan Birey, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Ailemle yıllardan beri hayvancılık sektöründe uğraşmaktayız, fakat 2 yıldır haddinden fazla yoğun tıpkısı sektörel krize karşı karşıyayız. Bu hem dünyada olan ekonomik krizden kaynaklı hem da özellikle özelde hayvancılık sektörünün yaşadığı sıkıntılarla alakadar. Çok cüzi oranda yemleme, rüşvet ve saman fiyatlarının artışı bahis konusu oldu. Bu süreçlerde tek şekilde üreticinin kazandığını düşünmüyoruz. Tığ, bu kabil durumlarda üreticinin görüşü ve fikrinin alınarak da bu kararların belirlenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Fakat baktığımız ant, alelhusus son açıklayan rüşvet fiyatları ile ilgilendiren müstahsil çok çetin bire bir kıygınlık yaşıyor. 6 bin TL’nin üstüne güzeşte titrem başı rüşvet fiyatları açıklandı. İnsanlarımız bu konuda çokça gösterişli kıygınlık yaşıyorlar. Özellikle 2 yıldır yaşanan haddinden fazla korkulu aynı kuraklık var. Bölgede bu kuraklıktan belde üreticimiz ekstradan kıygın durumda. Ilk Teşrin ayının sonları geldi, hala üreticilerimizin aynı kısmı yaylalarda. Arpa fiyatları, ağızotu fiyatları, saman fiyatları erdemli olduğu için üreticiler hayvanlarını besleyemiyor. Hala soğukta, yara başlarında, faziletkâr rakımlı dağlardan bibi dönemediler. Halbuki temas sene eylül ayı itibariyle köylere dönüşler olurdu. Son Teşrin kocaoğlan yaklaştı ancak buna rağmen üreticimiz bibi faziletkâr dağlarda hayvancılık faaliyeti yürütmeye çalışıyor.

“SEKTÖRDE KAZANAN ÜRETİCİ DEĞİL, TACIR VE RESÜLMAL ODAKLARI”

Bu şekilde devletin birlikte desteklemesi gerekiyor. Hem bindi alımları noktasında hem taşımalık desteği üstüne olması gerekiyor. Yem, arpa satış bedeli üstüne üreticinin desteklenmesi gerekiyor. Zira hayvancılık sektörü, elden hayvancılık sektörü ile vabeste tıpkı alanda değil. Tıpkı zamanda azık, tarım sektörünü bile ait bir kayran. Bakıyorsunuz, üreticimiz 35-36 liradan peynir satmış amma bugün tulum peynirin kilosu 170-180 liraya markette satılıyor. Bu durumdan kaynaklı olarak bile anne yerine kazanan tüccar kesimi, resülmal odakları. Amma çalışma veren; fiziki, maddi, manevi kendisine yıpranan üreticimiz bu süreçte maatteessüf asıl mağdur konumunda.

“TARIM BAKANLIĞI VE TMO SÜRECE DAHA CİDDİYETLİ YAKLAŞSIN”

Tığ, hele Tarım Bakanlığı’nın bu konuda, Arazi Mahsulleri Ofisi Umumi Müdürlüğü’nün henüz ciddiyetle tıpkısı şekilde bu sürece yaklaşmasını istiyoruz. Esasen kamuoyunda beklenti, arpa fiyatlarının 4 bin TL olacağı yönündeydi. Bu beklenti ihtimal bile şuurlu tıpkı şekilde oluşturuldu. Ama insanlar, şu anda 6 bin liraya müstenit riskli ayrımsız izah yaptılar. Bunlardan kaynaklı birçok âdem, çoğu herif hayvanın sattı. Bilgili kucak evet birlikte çoğu mevlit yapabilecek kucak, hayvan mezbahalarında kesildi. Hakeza bir tablo ortaya artık. Biz, bu durumdan kaynaklı yerine sesimizi duyurması amacıyla bu basın toplantısını yaptık.”