Sezonluk tarım işçileri, Türkiye’nin ciharıyek beraberinde karşı teri dökerek üretime yardım sağlıyor.

Tarım ve hayvancılıkta mutluluk ekonomisine yetişkin katkıda mevcut Şark ve Güneydoğu Rum kentleri, insan gücüyle de üretime bindi veriyor.

Tarım alanlarının büyüklüğü açısından Konya ve Ankara’dan sonra üçüncü sırada vadi alan Şanlıurfa’üstelik üstelik gâh aileler geçimlerini memleketinde sağlarken, çokça sayıda aile üstelik evlerini geride bırakıp Adana’dan Konya’ya, Mersin’den Ordu’ya, İzmir’den Sakarya’ya, Kütahya’dan Bursa’ya büyüklüğünde Türkiye’nin ciharıyek köşesine her an toprak ve bahçelerde çalışıyor.

Gittikleri yerlerde iğ, yerfıstığı, soğan, sarımsak, sarıerik, lamba karpuzu, şeker pancarı, patates, çilek, biber, fasulye, günâşık, domates, elma, üzüm ve fındık üzere ürünlerin hasat veya çapalama işlerini yapan işçiler, kurdukları çadırlarda kent yaşamı ve teknolojiden ırak yaşamak zorunda kalıyor.

Televizyon ve radyoyu kendileri için haddinden fazla ekstrem gören ekincilik işçilerinin bu dirim koşullarından çocukları da etkileniyor. Kavurucu ısıdam altında günde arada bir 12 saat hizmet etmek zorunda artan ekincilik işçileri, gittikleri yerlerdeki işlerini tamamladıktan sonraları site değiştirerek mevsimine göre ikinci, başkaca üçüncü ürünün hasadına katılıyor.

Her sene aile ayından itibaren başladıkları yolculukta önce durakları Çukurova olan tarım işçileri, burada seralarda ve lamba karpuzu fidesi ekiminde çalışıyor, ardından yerfıstığı hasadı amacıyla Osmaniye’ye, soğan hasadı için Amik Ovası’na, tahıl, çükündür, nohut ve kumpir hasadı amacıyla İç Rum’ya, domates hasadı üzere Ege’ye, kayısı hasadı amacıyla Malatya’ya peşi sıra fındık hasadı için Karadeniz’e gidiyor.

Sabahın önce ışıklarıyla çadırlarından çıkıp tarlaların yolunu tutan ekincilik işçilerine, genellikle çocukları üstelik eşlik ediyor. Gittikleri bölgelerde deri yahut konteynerlerde mütezayit işçilerin ağızlarından sâdır ortak bayram ise “Ekmek parası için” oluyor.

Tarım işçileri, son yıllarda Antalya ve Sazak’e de seralarda hizmet etmek için gidiyor.

“Türkiye’dahi 2 milyona yakın mevsimsel seyyar ekincilik işçisi var”

Harran Üniversitesi Bili Literatür Fakültesi Coğrafya Bölümü Bölgesel Coğrafya Anne Bili Dalı Başkanı Prof. Dr. Sedat Puan, AA muhabirine, mevsimlik tarım işçiliği ve barhana üstüne detaylı yıllardır akademik icraat yürüttüğünü söyledi.

Dünya genelinde ekincilik sektöründe 1,1 milyar kişinin hareket gücüne gerekseme duyulduğunu, bunun 450 milyonunun mevsimsel ekincilik işçisi gücünden karşılandığını tamlayan Fakül, “Türkiye’da istihdam edilen kestirmece 32 milyon kişiden 5-6 milyonu tarım sektöründe düz almaktadır. Bunun 2 milyona yakınını ise mevsimsel turist ekincilik işçileri oluşturuyor.” dedi.

Puan, mevsimlik turist ekincilik işçilerinin zat içlerinde iki gruba ayrıldığını dile getirerek, “Biri mahalli anlamda, yani özlük yöresinde amma evini tecezzi ederek zamanının büyük bir kısmını tarımda, çalışacağı tarlada geçirenler. Başkası ise ailesiyle iklim dışına çıkanlar ki bu heybetli tıpkı sayıdadır. Yılın 5 ila 8 ayını kişi evleri ve illeri dışında kılmak için yola çıkarlar. Çabucak benzeri yöreye üstelik gitmezler hareketli bir yaşam sürdürürler. Söz Gelişi Malatya’ya kayısıya elan sonraları Karadeniz’e fındığa, İç Rum’dahi şekerpancarına, Çukurova’de pamuğa, Akdeniz’de narenciyeye, Ege’bile ise üzüme masraflar. Yani yılın neredeyse balaban tıpkı kısmını kişi dirim alanları dışında geçirirler.” diye konuştu.

Mevsimlik seyyah ekincilik işçilerinin rastgele sene okullar kapanmadan bütün ocak fertleriyle bulundukları yeri infirak ettiklerini söyleyen Puan, şöyle devam etti:

“O nedenle elimizde sayıya ait açık tıpkı malumat bulunmamaktadır fakat pandemiyle gelişigüzel sayıya kısmen ulaşılmış durumdadır. 2020’bile il dışına çıkmak zorunda artan mevsimlik ekincilik işçileri pandemiden affedilmiş tutuldu ve müsaade alarak devlet dışına çıktılar. Bu açıdan bakıldığında bile tıpkısı eksilme oldu, yani rahatsız olanlar o anda Kovid-19 olanlar benzeri kısmı gidemedi ama buna rağmen 2020’dahi resmi cevaz alarak Şanlıurfa dışına çıkan eş sayısı 27 bin civarındadır. Bütün eş fertleri karışma edildiğinde ortaya sâdır resim 160-170 bin tarım işçisine istikbal ediyor. Şanlıurfa’bile yekpare familya fertleri dahil edildiğinde toplam sayının 300 bin olduğunu söyleyebiliriz.”

“Mobilite aynı yaşamdan bahsediyoruz”

Prof. Dr. Nokta, Türkiye genelinde mevsimlik tarım işçisi konusunda azrail ve donör bölgelerin celi ortaya çıktığını dile getirerek şunları söyledi:

“Arz çokça Gün Doğusu ve Güneydoğu Küçük Asya bölgeleri, özelikle Güneydoğu illeri arz çok sezonluk tarım işçisinin olduğu bölge adına karşımıza çıkıyor. Kısmen İç Anadolu Bölgesi’nde dahi olduğunu söyleyebiliriz. Sezonluk tarım işçisi alan bölgeler ise Karadeniz fındık, İç Rum şekerpancarı, Çukurova cehre ve başka sebzeler, Ege’üstelik üzüm üzere mahsulat… Göç veren ve kayran bölgelerde böyle tıpkı mobilizasyon var. Yani mobilite ayrımsız yaşamdan bahsediyoruz. Ümranlı ülkelerde mevsimsel ekincilik işçisi mobilizasyona geçe çok sert ve kemiksiz tıpkısı şekilde torunlar dahil edilmez amma Türkiye’üstelik haddinden fazla degaje ve kesin ayrımsız şekilde eş fertleri bütünü dahil edilir. Yani elan kapanmadan torunlar okuldan alınır ve yollara düşülür.

Dolayısıyla Türkiye’dahi 5-6 milyon sevimli ekincilik sektöründe çalışırken, hem mahalli hem gezici yerine bakıldığında 2 milyona mail bire bir mevsimsel ekincilik işçisi verisi var. Bu anlamda dikkati çekici yer bile Şanlıurfa’dır. Şanlıurfa’nın bu kadar faziletkâr olması âdeta düşündürücüdür. Çünkü ekincilik potansiyelinin sunma efdal olduğu illerden biri.”

Seyyar ekincilik işçilerinin mücahede takvimi

Çoğunluğu Şanlıurfa’dan oluşmak üzere Güneydoğu’dan Türkiye’nin dört bir yanına çalışmaya giden turist ekincilik işçileri, yekpare yılı neredeyse memleketlerinin dışında çalışarak geçiriyor.

Şanlıurfa, Mardin, Şırnak ve Diyarbakır ile Trakya bölgesi dışardan mevsimsel ekincilik işçisi göçü almazken, bu illerden Türkiye’nin dört bir yanına işçi gidiyor.

Gezici ekincilik işçilerinin mücahede takvimi ise şöyle:

Ocak: Karpuz fidesi ekimi (Adana)

Küçük Ay: Brokoli, Karnabahar (İzmir)

Mart: Erik (Mersin)

April: Şeftali, çilek (Mersin Ağacı), soğan (Hatay), turp (Osmaniye), erik (Manisa), şeker hastalığı pancarı çapa işlemi (Kırşehir), domates-hıyar (Adana), domates, kapya biber, çilek, turşuluk biber (Çanakkale)

Mayıs: Lamba Karpuzu, kumpir, soğan, şeftali (Adana), soğan (Osmaniye), kiraz (Manisa), pancar çapalama ve söküm (Erzincan-Yozgat), kiraz (Çanakkale), kiraz, şeftali (Balıkesir), fasulye (Bursa)

Haziran: Günâşık, sarımsak, pancar (Aksaray), kiraz (Adana), sarıerik, lamba karpuzu, kavun (Sazak), enginar (Sakarya), sarıerik (Manisa), sarıerik, lamba karpuzu (Iğdır), şeftali, elma (Çanakkale), domates ve görgüsüz (Bilecik), biber, bezelye, soğan (Bursa), sarımsak (Aksaray), soğan, sarımsak (Gaziantep)

Temmuz: Sarıerik (Malatya), tahıl (Konya), göveri ve semere (Afyonkarahisar), üzüm (Sazak), benzin mısırı, soğan (Sakarya), domates, biber (İzmir), domates, şeftali (Manisa), domates (Bitlis), biber, karpuz, marul, şeftali (Bilecik), domates, patates (Bursa), kiraz, bezelye (Afyonkarahisar) sarımsak (Kahramanmaraş), kayısı (Elazığ)

Ağustos: Fasulye, çükündür (Karaman), narenciye (Adana-Mersin), fındık (Sakarya-Düzce-Samsun-Giresun-Kargaşa-Trabzon), üzüm (Manisa), gündöndü, domates (Kayseri), nohut, gün çiçeği, soğan, şeker pancarı (Yozgat), kumpir ve soğan (Amasya), karpuz-kavun (Muş), nohut (Kütahya), elma, badem, domates, biber (Balıkesir), haşhaş (Eskişehir), gün çiçeği (Bursa), cılız fasulye (Konya), tohumluk ve eğlencelik ayçiçeği (Aksaray), fasulye (Karaman), domates (Kahramanmaraş), biber (Gaziantep), biber (Kilis), domates (Elazığ), hıyar, soğan, domates (Ankara)

Ilkgüz: Gün Çiçeği (Dert), patates (Sivas), kumpir, elma, fasulye (Niğde), patates (Nevşehir), şekerpancarı ve nohut (Muş), şekerpancarı, sıska fasulye (Bitlis), darı, pancar, gündöndü (Kütahya), Koz (Balıkesir), çükündür, domates (Eskişehir), ekolojik ortam gündöndü (Konya), biber (Kahramanmaraş), Antep Fıstığı (Gaziantep-Adıyaman), badem (Adıyaman)

Ekim: Zeytin (Mersin-Manisa-Çanakkale), marul, pırasa (Osmaniye), beyaz zehir helvacı kabağı (Sakarya), şekerpancarı (Sakarya), gailesiz fasulye (İzmir), şeker hastalığı pancarı (Sivas), gündöndü (Muş), patates (Ilk Teşrin), darı, günebakan, soğan, kumpir, balkabağı (Eskişehir), çükündür (Bursa- Konya-Aksaray-Karaman), nar (Adıyaman)

Teşrinisani: Turp (Osmaniye), kırmızı gözleme (İzmir), şeker pancarı (Nevşehir), zeytin (Balıkesir), akdarı (Konya), Trabzon Hurması (Adıyaman)

Ara: Havuç (Hatay), marul, pırasa (Osmaniye), pırasa (İzmir), çilek (Kültürlü), marul çarliston marka altı (Bilecik)