Türkiye’nin mefret ekincilik merkezlerinden Şanlıurfa’bile geliştirilen, faziletli sıcaklığa ve kuraklığa anlayışlı, faziletli keyif verimi ve kalitesine eş yemleme bitkisi “inci darısı”, nahiye hayvancılığının kaba yemleme üretimine yardım sağlayacak.

Güneydoğu Anadolu Projesi Zirai Araştırma Enstitüsü (GAPTAEM) mühendisleri aracılığıyla domestik tohumların geliştirilmesi konusunda icraat yürütülüyor.

Şırnak Üniversitesi Kültür Fakültesi Toprak Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Büyüklük Yücel’in önderliğinde, GAP Tarımsal Araştırı Enstitüsü (GAPTAEM) gelişim birliğinde planlı proje ile Çukurova ve GAP koşullarında faziletli keyif verimi ve kalitesine eş “inci darısı” popülasyonlarının belirlenmesi ve azman çeşitlerin geliştirilmesi çalışmaları bitmeme ediyor.

Bu kapsamda Talat Demirören Araştırma İstasyonunda yurt dışından getirilen inci darısı popülasyonları süresince seçimler yapılarak sıcaklığa ve kuraklığa dayanabilen, faziletli esrar verimi ve kalitesine cemaat domestik ve milli soy sop çalışmaları yapıldı.

İnci darısı almaşık ağızotu bitkisi olacak

GAPTAEM Müdürü İbrahim Çetiner, AA muhabirine, talih tarımının gelişimi konusunda evcil ve milli çeşitleri geliştirmek amacıyla balaban ceht sarf ettiklerini söyledi.

Kaliteli anif ağızotu üretiminin artırılması için mütenavip yemleme bitkileriyle ilgili tetkikat yaptıklarını tamlayan Çetiner, TÜBİTAK desteğiyle başlatılan çalışmaların sürdüğünü anlattı.

İnci darısının sert yem ihtiyacını karşılamada alternatif aynı nebat olacağını dile getiren Çetiner, “İnci darısı yüksek sıcaklığa ve kuraklığa dayanabilen olması, su tüketiminin az olması, üretim maliyetlerinin bağan olması, çor ve zararlılar itibarıyla sorun teşekkül etmemesi üzere özellikleriyle kaba ağızotu ihtiyacını gidermede almaşık tıpkı bitki olacak” dedi.

TÜBİTAK destekli proje 2 yıldır sürüyor

Türkiye’birlikte ve bölgede ilk defa inci darısı ile çalışmaların yapıldığını vurgulayan Çetiner, şöyle konuştu:

“İnci darısı üstünde TÜBİTAK destekli projemiz 2 yıldır devam ediyor. Bu çalışmaların ortamında haddinden fazla sayıda popülasyonlar vardı. Bu popülasyonların içinde seçimler yaptık. Kâh çeşitleri henüz dolay plana çıkardık. Bu çalışmanın üstünde yolumuza devam ediyoruz. Üniversitemizdeki hocalarımızın katkılarıyla inci darısını bölgemizde almaşık tıpkısı ağızotu kaynağı olacağına inanıyorum. Yapmış olduğumuz çalışmada inci darısının mısır ve sorgun kabil bitkilere göre daha beş altı suyu tükettiğini, hastalıklara henüz dayanabilen olduğunu, zirai deva ve tezek üzere girdilerde maliyeti yarıya düşürdüğünü gördük. İleride silajlık mısırın yerini alacağını düşünüyoruz. “

Proje koordinatörü Prof. Dr. Mehabet Yücel ise inci darısının âdem gıdası yerine bile tüketildiğine dikkati çekti.

Yücel, inci darısı tanelerinin glutensiz olması nedeniyle özelikle çölyak hastalarının kullanabileceği benzeri besin kaynağı olduğunu tabir etti.

Yerli ve milli kök olacak

Projede görev alan Faziletli Tarım Mühendisi Cemal Deniz bile dünyada toptan iklimden kaynaklı akarsu kıtlığının yaşanabileceğini, bu nedenle kuraklığa dayanabilen bitkilerin daha fazla ehemmiyet kazandığını belirtti.

Alternatif ürünlerle ait icraat yürüttüklerini rapor fail Bahir, şunları kaydetti:

“Düzentileme kapsamında ev dışından 256 materyal getirdik. Güzeşte yıl bu projeye başladığımızda 256 materyali ektik içerisinde önceki 50’ye giren ve bu bölgede silaj ve yem kalitesini bakımında ümitvar olan geçmiş 50’sini seçtik. İnşallah önümüzdeki sene de buradan 20-25 bitki seçip sonunda ülkemiz ve bölgemiz amacıyla iklim değişikliği ve akarsu kıtlığı canlı bölgelerde silajlık mısıra almaşık ayrımsız bitki yerine yerel ve milli benzeri çeşidimiz oluşturacağız. Söz Gelişi silajlık mısırda 5-6 ton dekarda verim alınırken inci darısı bitkisinde 8-15 ton arası dekarda ürün alınmakta.”