TARIM ve Orman Bakanlığı’nın yürüttüğü ‘kabuğu çıkarılmamış pirinç’ olarak adlandırılan çeltikte ürün müzayede çalışmaları ile üretim, 1 milyon tona ulaştı. Türkiye’da 2002 yılında 60 bin hektar alanda 360 bin titrem çeltik üretimi yapılırken, 2021’de bu nicelik 129 bin 490 hektar alanda 1 milyon tona (pirinç karşılığı 600 bin ton) yükseldi.
Türkiye’dahi çeltik üretimi, sunulan destek ve iyileştirmelerle rastgele güzeşte sene artıyor. 28 ilde üretilen çeltik, arz çok üretimin yüzdelik 70,2’sini karşılayan Marmara Bölgesi’nde bulunuyor. 2002 yılında 60 bin hektar alanda 360 bin ton üretim yapılırken, 2021’birlikte 129 bin 490 hektarda 1 milyon tona çıktı. Yeryüzü çok çeltik üretimi, 2021 yılı bakımından yüzde 70,2 ile Marmara Bölgesi’nde gerçekleştiriliyor. Bu bölgeyi yüzde 19,4 ile Karadeniz, yüzdelik 8,6 ile İç Rum bölgeleri izliyor. Başka bölgelerin üretimi ise yüzdelik 1,8 düzeyinde. Hep 28 ilde yapılan çeltik üretiminde Edirne, yüzdelik 41,2 ile ilk tam.
EKİMDEN HASADA MEKANİZASYON SAĞLANDI Çeltik üretimindeki artışta 2000 yılından bilahare özellikle Osmancık-97 çeşidi olmak amacıyla erdemli eli nimetli çeşitlerin kullanılması, yetiştirme tekniklerinin iyileştirilmesi, üretimde lazer kontrollü düzeç kadar çağdaş tarım maşa ve ekipmanı kullanılmasının beraberinde ekimden hasada büyüklüğünde mekanizasyonun sağlanması önemli azamet oynadı. Osmancık-97 çeltik çeşidinin ıslahına 1982 yılında Trakya Tarımsal Araştırı Enstitüsünde başlandı ve 1997 yılında tescil edildi. Osmancık-97 çeşidinin geliştirilmesi öncesi dekara 500 kilo olan sayı farkı çeltik verimi, Osmancık-97’nin üretimde düz almasından sonra 800 kilonun üstüne çıkmıştı.2011 yılı Azık Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre 905 kilogram ile çeltik veriminde Türkiye geçmiş tam kayran aldı. Çeltik yanıklık hastalığına mukavim ‘Aslı’, ‘Zeybek’, ‘Bereket’, ‘Hasat’, ‘Aliço’, ‘Yanmaz’, ‘TARI2020’ tutmak üzere 7 çeltik çeşidi geliştirilip, tescil ettirildi. Antrparantez çeltik yanıklık hastalığına hoşgörülü olan bu çeşitlere, çeltik verimini artırıcı genler bile aktarıldı. Bu genler bitkilerin er sağlamlığı, salkım boyu ve salkımda sunum sayısını artırarak, çeltik verimini yükseltti. 2020 yılında Türkiye genelinde 9 bin 975 ton sertifikalı çeltik tohumluk üretimi gerçekleştirildi. Üretilen çeltik ürünleri sanayide sakil kullanılıyor. Türkiye genelinde 111 çalışkan çeltik fabrikası bulunuyor.İZİNSİZ ÇELTİK EKİMİNE CEZAÇeltik ekimi boşaltmak isteyen üreticilere, tarım yapacağı arazinin tapu senedi, kira sözleşmesi veya komisyon aracılığıyla hazırlanan sezinleme raporuna binaen nezaret aracılığıyla cevaz düzenleniyor. Çeltik ekimine cevaz verildiği takdirde üreticilerden ‘cevaz ücreti’ adı altında ücret alınıyor. 2021 yılı için izin ücreti dekara ve bölgelere göre değişmekle birlikte 5-5,5 TL adına uygulandı. COĞRAFİ İŞARETLER DEĞERİNİ ARTIRIYORÖte yandan tüketicilerin siyah pirince ilgisi de her an artıyor. Edirne’de 120 dekar ve Samsun’da 60 dekar görünmek amacıyla 180 dekar alanda siyah pirinç üretimi yapılıyor. Evcil ürünlerde imtiyaz oluşturulmasında ve bu ürünlerin kırsal ekonomiye katkısının yükselmesinde heybetli meydan tutan coğrafi işaretler pirinçte de ürünün değerini artırıyor. Türk Berat ve Marka Kurumu’ndan Karacadağ pirinci, İpsala pirinci, Tosya pirinci, Bolu Kıbrıscık pirinci ve Konuralp pirinci için coğrafi belen tescili makbuz. Ayrıca İpsala pirinci üzere Avrupa Birliği coğrafi belen başvurusu yapıldı. Terme pirinci, Rutubet pirinci, Biga inci pirinci ve Yusufeli pirinci üzere coğrafi belen tescili başvurusu bulunuyor.ÇELTİĞE VERİLEN DESTEKLER‘Bitkisel Üretime Sübvansiyon Ödemesi Yapılmasına Dayalı Tebliğ’ kapsamında, 2021 yılında çeltikte ayırt ödemesi desteği kilo başına 10 kuruş, daraç içi sertifikalı evlat yararlanma desteği 16 TL, motorin desteği 68 TL, matbua desteği ise 8 TL namına belirlendi. Uzvi ekincilik kapsamında üretimi yapılanan çeltik için destek miktarı ferdî işaret sertifikası üzere 40 TL, müstahsil grubu üretim sertifikası amacıyla ise 20 TL; iyi tarım uygulamaları destekleri çeltik üretiminde bireysel veya takım sertifikasyonu ayırt etmeksizin 10 TL namına tespit edildi. Yetersiz içi sertifikalı tohumluk üretim desteği sertifikalı mertebe kiloda 0,25 TL, orijinal temel/dal kademe 0,35 TL olarak belirlendi. 2022 yılı sertifikalı sulp kullanma desteği çeltik amacıyla 24 TL namına uygulanıyor.
