Çanakkale’nin Ezine ilçesine sadık Dalyan köyü sahili yakınındaki Alexandria Troas Antik Kenti’nde bitmeme fail kazıda havza halkının bahir yolu ticaretine ait ipuçları araştırılıyor.
Çanakkale Boğazı’nın çıkışında 1 ila 4’üncü yüzyıllarda sunma koskocaman liman kentlerinden olan bozuk Roma kolonisi Alexandria Troas’taki kazı bilimsel hafriyat, Ekin ve Turizm Bakanlığının izin ve desteğiyle sürüyor.
Türk Gündüz Kurumu ve Ezine Belediyesi ile temel destekleyici İÇDAŞ AŞ’nin sağladığı imkanlarla yapılan, bazen üniversitelerden bilgi insanlarının katkıda bulunduğu kazıda şu esas büyüklüğünde antik kentin merkezi konumundaki forum içre kâin poligonal (çokgen) çatı, podyumlu mağaza ve ibadethane, odeon (dinleti alanı), ısıdam ile seyretme kadar yapılar zaman ışığına çıkarıldı.
Ankara Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Kazı Başkanı Prof. Dr. Erhan Öztepe, AA muhabirine, bu zaman sahadaki icraat kısa sürmesine rağmen gelecek dönemler üzere civar tedarik niteliğinde olduğunu söyledi.
Daha evvel literatüre esbak, araştırılmış ve yayınlanmış olan antika limanın kuzeyinde başka bir mendirek kalıntısı ve çevresinde mesai yürüterek belgeleyip fotoğrafladıklarını belirten Öztepe, “Bu devir çatlak ve izlence uymadığı amacıyla yapamadığımız akarsu yüzeyinden su altındaki kalıntıların taranması ve haritalandırılması işini önümüzdeki yıl gerçekleştireceğiz. Böylece bucak bandında Alexandria Troas’la ait ne varsa kâffesi haritalandırılacak.” dedi.
Bozcaada’dan sonraları liman faaliyetlerinin merkezi olmuş
Öztepe, bu site kuruluncaya kadar bu bölgedeki denizcilik faaliyetlerinin Bozcaada’dan yürütüldüğü bilgisini verdi.
Adanın, Alexandria Troas kurulup tamamen fonksiyon kazandıktan sonraları eskisi büyüklüğünde liman hizmeti veremediğini anlatan Öztepe, şöyle bitmeme etti:
“Bu, Roma çağının geç evresine büyüklüğünde sürdürülüyor. Yani Helenistik’ten 4’üncü yüzyıla kadar 700 yıl büyüklüğünde liman burada faaliyette ve bu faaliyetin ürünleri geliyor, gidiyor. Bunları net olarak biliyoruz. Tabii bunun dışında bizim denizde yapacağımız icraat şehir için cesim adımlar olacak. Kadro arkadaşlarımız bu yıl bazen amfora kırıklarına ve eş şeylere rastladı. Bunları ati sene henüz dimdik benzeri biçimde belgeleyeceğiz. Bugün günümüzde üstelik gerçekte var olan aynı tecim, deniz ticareti rotası var burada. Bunlardan limana uğrayanların ihtimal kargolarından düşenler, belki batanlar, bütün bunlar önümüzdeki süreçte ortaya çıkma. Büyük ayrımsız ticari merkezi olduğunu gerçekte bütün bu bulgular göstermiş olacak. Bunun yanında bittabi çalışmalarda ortaya sâdır amiyane buluntuların de değişik noktalardan geldiğini düşündüğümüz. Kıtipiyoz buluntular üstelik esasen bunu tasdik edecek nitelikte olacaktır. Deminden hasis buluntular üstünde üstelik çalışmalar yürütüyoruz.”
Prof. Dr. Öztepe, bölgedeki buluntuların sadece Alexandria Troas’ta üretilmiş mahsulat olmadığını, haricen getirilenlere de kazıda ulaşıldığını belirtti.
Bunun, kentin haddinden fazla geniş bir coğrafya ile ilişki ortamında olduğunu gösterdiğini dile getiren Öztepe, “Şehir çokça iri bire bir alana yayılım halinde. Anılmış bire bir hamamımız var, 10 dönümlük bir araziye yayılım göstermiş durumda. Forumun karşısında daha pespaye aynı sıcak var, kalıp hamamı dediğimiz. Daha aşağıda benzeri hamamımız daha var.” ifadesini kullandı.
Toprak ve kum dolgunun altında liman hamamı kompleksinin bulunduğunu durum ettiklerini bildiren Öztepe, “Çünkü kayıtlı kaynaklar burada benzeri ’emporio’ yani erkin tecim bölgesi olduğundan da bahsediyor. Yani burası zaman günümüzde tıpkı İzmir ya da Sazak erkin ticaret bölgeleri kadar huruç cins.” diye niteleyerek konuştu.
