Ati nesiller sismik izolatör sistemini öğreniyor
BİTLİS Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonradan Bitlis’in Tatvan ilçesinde terbiye gören öğrenciler, binalarda beğenilen sismik yalıtıcı (yaylı hep) ile depreme çerden çöpten yapılan bina arasındaki farkı tecrübe yaparak öğreniyor.
Kahramanmaraş’ta meydana mevrut 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremler 11 ilde nazik bir yıkım meydana getirirken, deprem hasarını yüzde 80 oranında azalttığı bildik sismik izolatörler ise baştan gündeme geldi. Çin ve Japonya’dahi bulunan binalarda sık sık geçer not sismik izolatörler, Türkiye’birlikte ise yeni yapılan şehir hastanelerinde ve bazı yurtlarda kullanılıyor.
Türkiye’de bu sistemin daha çok yaygınlaşmasına özen ahzetmek ve ati nesilleri bu konuda şuurlandırmak üzere Bitlis’in Tatvan ilçesindeki Van Gölü İlkokulunda görev fail Dershane Öğretmeni Fuat Ütkür, öğrencilere binalarda geçer not sismik izolatörlerin sarsıntı sırasında elbet çalıştığını ve binaların yıkımını pekâlâ önlediğini afişe etmek üzere harekete geçti. Ütkür, özlük sınıfında bulunan tahta materyaller ve 3 tür ile öğrencilerine zelzele sırasında sismik yalıtkan sistemine ehil olan ve olmayan çatı arasındaki farkı yorumlamak üzere 2 ayrı maket yapı mensur etti. Öğrenciler vasıtasıyla beceriksiz gözlerle izlenilen deneyde Ütkür, sismik izolatörlü maket binayı ileri dümbelek sallayarak ayakta kaldığını gösterirken ayrımsız hovarda sallanılan sismik izolatörsüz binanın ise yerle ayrımsız olduğu görüldü. Gösterişsiz materyallerle öğrencilerin yaylı araba sistemi elan iyi anlamalarını sağlayıcı Ütkür, Türkiye’üstelik bakir yapılan kent hastanelerinde bu sistemin kullanılmaya başlandığını fakat daha çok yaygınlaşması gerektiğini söyledi.
“Elimizdeki kıytırık materyallerle bunu canlandırmaya çalıştık”
Öğrencilere depremin korkutucu olmadığını ve depremden sığınmak amacıyla neler yapılması gerektiğini anlatan Sınıf Öğretmeni Fuat Ütkür, “Milli Yetişek Bakanlığımızın bizlere göndermiş olduğu psikososyal destek eğitimi çerçevesinde benzeri cazibe vardı. Öğrencilerimizin bu travmayı henüz tez atlatabilmesi namına etkinlikler ve konuşmalar yaptık. Depremin gerçekte korkutucu olmadığını, doğanın natürel tıpkı refleksi, benzeri huy olayı, bizim deprem ülkesi olduğumuzu ve asıl oylumlu olan oynamak, içtinap etmek yerine zelzele öncesinde, sırasında ve sonrasında neler yapmamız gerektiğini çocuklarımız ile konuştuk. Bağımlı dallar üstelik haberleri izliyor. Sınıfta yapılan konuşmalar ortada çocukların bana ‘öğretmenim Çin ve Japonya’bile binalar yıkılmıyor bizde birlikte uygulanmaya başlamış benzeri sistem var’ diye niteleyerek soruları oluyordu. Bunun raylı herkes olduğunu, sismik yalıtıcı olduğunu anlattım. Öğrencilerimiz etkin öğrenme döneminde oldukları üzere konuları canlandırmak gerekiyordu. Tığ de elimizdeki dümdüz materyallerle bunu canlandırmaya çalıştık. Çocuklarımızla da gayet güzel hoşgörüsüz cevaplar aldık. Sunu azından işin mantığını kavradılar. Ülkemizde üstelik yeni site hastanelerinde ve yurtlarda bu dizge kullanılmaya başladı. Umarım hareket öncesi almamız müstelzim tedbirleri biraz daha arttırır ve bu yaşlarda çocuklarımızı şuurlandırabiliriz. Depremden sallanmak, saygı adına tedbirlerimizi alıp depremle yaşamaya amma dirençli, işlek binalarda bilinçli ayrımsız şekilde yaşamaya alışırız” diye niteleyerek konuştu.
“İki maketi birlikte benzeri materyallerden yaptık”
Yapılan deneye çocukların haddinden fazla şaşırdığını dile getiren Ütkür, “Oluşturduğumuz maketin seçkin ikisinde da aynı katlar vardı. Bağımlı ki torunlar yaptığımız bu düzeneğe şaşırdılar. Girmek ki tedbir alırsak deprem haddinden fazla da ürkütücü, yıkmacı aynı coşkunluk değil, alışılagelen bir doğa olayı mantığını anladılar ve ego umutluyum. Bizden ahir nesiller az buçuk elan şuurlu aynı şekilde depreme daha hazırlıklılar. Zira bunun tekraren eğitimini yaptık. Bunlar bizim amacıyla düş vaat ediyor ve geleceğe elan umutluyuz” dedi.
“Ülkemizde bu sistemin yaygınlaşmasını istiyoruz”
Gelecekte mimar olmak talip 4’ncü dershane öğrencisi Furkan Akbay ise sismik yalıtkan sisteminin yaygınlaşmasını istediğini söyleyerek, “Televizyon izlerken sismik yalıtkan sistemi vardı. Çin’birlikte meydana mevrut 9.7 şiddetindeki depremler binada oturanlar 3.7 diye niteleyerek hissetmişler. Kul iptila edip öğretmenime sordum. Öğretmenimizde bize anlattı ancak çokça bol anlamamıştık. Öğretmenimizde bize deney adına gösterdi ve bence çok üstelik mebzul anladık. Ülkemizde bu sistemin yaygınlaşmasını istiyoruz. Bu sayede binalar çökmez ve insanlar elan güvende kalarak uymazlık âmâ. Gelecekte mimar gelmek istiyorum. Mimar olursam evleri sağlam yapıp sismik izolatörü dolgunca kullanmaya çalışacağım. Mimar olunca projeleri ona göre çizeceğim. Binaları düzgün yapıp malzemelerden çalmayacağım” diyerek konuştu.
