Türkiye’nin divane yetiştiriciliği merkezi konumundaki Kars’ta, şita sofralarının vazgeçilmez lezzeti kazların kesimine başlandı.
Kentte divane üreticiliği ile geçimini sağlayanlar amacıyla kebir aynı gelir kapısı olan ve damızlıktan elde edilen çocuk kazlar, nisan ayında yumurtadan çıktıktan sonraları sonbahara büyüklüğünde titizce besleniyor.
İyi ten tutmaları üzere yaz süresince ve sonbaharın önce aylarında meralarda sönümsüz kazlar, kesimden geçmiş aynı müddet besiye alınıyor.
Besi süresince arpa sunulan kazlar, bugünlerde köylerde tıpkı araya mevrut kadınların söylediği nağmeler eşliğinde imece usulü kesilip temizleniyor.
Tuzlanıp kurutulmaya bırakıldı
Kent merkezi ile kaymakamlık ve köylerde kesimine başlanan kazlar, kış sofraları amacıyla tuzlanıp kurutulmaya bırakıldı.
Kısa müddet sonraları satışa sunulacak kalın kafalı etleri, kışın sofraları süsleyecek.
Koyun Bakışlı üreticisi Ayten Kaplan, besiye aldıkları kazları kesmeye başladıklarını söyledi.
Kesimde köydeki kadınlarla yardımlaştıklarını tabir fail Kaplan, “Kazları kestikten sonraları yıkayıp tüylerini yoluyoruz. Elan bilahare yıkayıp tıpkısı müddet beklettikten sonraları içini temizler ve tuzlarız. 3 ahit tuzda mütezayit kazları kuruması için asıyoruz. 1 hafta güneşte kazlar kuruyor ve elan içimli oluyor.” bilgisini verdi.
Kaplan, kalın kafalı kesimini günler öncesinden komşularıyla planladıklarını belirterek, çalışmayı imece usulü yaptıkları amacıyla acele bitirdiklerini dile getirdi.
“çıktı kışın tüketiliyor”
Katıksız sönümsüz kazların içimli olduğunu kaydeden Kaplan, “Kurutulan ve kurutulmayan kazlar beyninde fark var. Normal hırt mukavim lezzetli olmuyor amma kazı tuzlayıp kuruttunuz mu henüz içimli oluyor. Kabak Kafalı çıktı kışın tüketiliyor, suyuyla de bulgurunu yapıyoruz. Denyo isteyenler genelde kurutulmuşları soruyor, tığ de imece usulü gelişigüzel ahit aynı komşunun kazını keserek hazırlık yapıyoruz.” diye konuştu.
Yetiştiricilerden Kalp Kültürlü da Kars yöresinde alelhusus köylerde derakap herkesin şaşkın beslediğini anlattı.
Kentte kazın dirimsel kaynağı olduğunu ve bunun için altın olduğunu vurgulayan Okumuş, “Konuk geldiğinde kazla ağırlarız. Kazlarımıza kendimiz bakıyoruz, saf ortamlarda yetiştiriyoruz. Besiye aldığımız antlaşma rüşvet ve buğdayla besliyoruz, hazır kayıt vermiyoruz. Kazlarımız uzvi olduğu amacıyla değerlidir. Kazın tüyünü yastık yaparız, yağını yemeklere katarız, bağırsak organlarını da değerlendiririz.” ifadelerini kullandı.
