Kahramanmaraş merkezli 10 ili vuran depremler sonrası değerlendirmelerde bulunan Jeofizik Mühendisi Hurşit Etken, Bingöl, Muş, Erzincan’de yoğun bire bir hareket beklediğini belirtti. Hurşit Hareketli, Erzurum’de bile deprem beklendiğini söyledi.

Kahramanmaraş’ta meydana gelen iki iri depremi Erzurumlular içtimai iletişim araçları yöneticisi Furkan Nehir’e değerlendiren Jeofizik Mühendisi Hurşit Deli Dolu, daha geçmiş bu depremlerle ilgili haddinden fazla uyarıda bulunduklarını ifade ederek, şimdiyse Şarki Küçük Asya Kırık hattında Bingöl, Muş Varto ve Erzincan için ciddi depremler beklendiğini söyledi. Deli Dolu, Erzurum’un Kuzeydoğu Anadolu ve Şark Küçük Asya Kırık Hattı’nda bulunmadığını, Erzurum’un namına has kırık hatlarının olduğunu birlikte belirterek, bu şehirde da sarsıntı beklediklerini vurguladı. Bu bölgede depremin mübrem olduğunu rapor eden Jeofizik Mühendisi Deli Dolu, “Erzurum bölgesini değerlendirdiğimiz ahit, özellikle Bingöl, Muş Varto, Erzincan’bile alçak hareket olacağını düşünüyorum. Bu anlamda on paralık kaygım bulunmayan, olacaktır, bundan kaçış namevcut. Erzurum’birlikte üstelik zelzele bekliyoruz. Bunun sebebi ise Şarki Küçük Asya Fay Hattı’nın alt yanı, yani güney kısmı bölgesinde çok sıkışma oldu. Bu sıkışmalar şimal istikametinde kategorik kendisini gösterecektir” dedi.

Faal, depremi sunu beş altı zararla kandırmak üzere mutlak binaların dayanç etütlerinin yapılması gerektiğini ve makul zeminlere yapı mensur edilmesi gerektiğine de dikkat çekti. Etkin, “Sarsıntı bölgesinde bir nice sarsıntı oldu. Bunların bazıları dümdar, bazıları ise anne depremdir. Birbirinden farklı faylar üzerinde gerçekleştiler” ifadelerini kullandı.

“Erzurum’u birlikte uyardım ve 4 şiddeti üzerinde zelzele meydana geldi”

Erzurum’de gerçekleşen depremleri birlikte değerlendiren Hareketli, “Sabık aktarılma Erzurum’birlikte de zelzele oldu. Buraları de meni etmiştim. Erzurum’üstelik olan hareket dümdar değil. 4 üzerinde tıpkısı deprem oldu ve henüz bilahare 3 civarı iki sarsıntı henüz oldu. Burada oluşan depremleri artçı olarak bölümlendirmek akilane değil. Kahramanmaraş bölgesinde 7 üstünde iki yer sarsıntısı oldu. 6 şiddetinin üzerinde 4 yol sarsıntı oldu. Bunlar Şarki Rum Fay Hattı’nda gerçekleşti. 5 ve 6 üstünde gerçekleşen depremlerin çoğu başlı başına benzeri depremdir. Bunlara artçı girmek yanlış tamam” açıklamasında bulundu.

“Bingöl, Muş Varto ve Erzincan’birlikte ciddi bire bir sarsıntı bekliyoruz”

Şarki Anadolu Fay Hattı’nda oluşan sıkışmaların kuzey bölgelerinde kendisini göstereceğini belirten Aktif, “Erzurum bölgesini değerlendirdiğimiz antlaşma özellikle Bingöl, Muş Varto, Erzincan’de okkalı zelzele olacağını düşünüyorum. Bu anlamda on paralık kaygım namevcut, olacaktır, bundan kaçış yok. Erzurum’de de deprem bekliyoruz. Bunun sebebi ise Gün Doğusu Anadolu Kırık Hattı’nın alt tarafı, yani güney kısmı bölgesinde haddinden fazla tekâsüf oldu. Bu sıkışmalar kuzey istikametinde banko kendisini gösterecektir” diye niteleyerek konuştu.

“Erzurum fay hatları dışında kendisine hususi fayları var”

Erzurum’un kendisine özel faylarının olduğunu vurgulayan Hurşit Enerjik, “Ancak Erzurum farklı illere göre Kuzey Küçük Asya Kırık Hattı (KAF) ve Şarki Rum Fay Hattı’nı (DAF) içerisinde barındırmıyor. Yani Erzurum’dan bu iki fay hattı birlikte geçmiyor. Erzurum’un kendisine başmaklık, kendisine hususi fay hatları var. Bir Zamanlar bile Erzurum’da depremler oldu” dedi.

“Yer Sarsıntısı periyotları başkalık gösterir”

Ara Sıra depremlerin hangi ahit olacağının kesinlikle bilinemeyeceğini birlikte kaydeden Deli Dolu, “Şuna da öğretmek lazım ara sıra depremlerin gerçekleşme periyodu 30-40 yılda bir, bazıları 500 yılda benzeri, bazıları de 200-300 yılda tıpkı gerçekleşiyor. Söz Gelişi Van depremi, o bölgede Muradiye depremini biliyoruz. Ancak eski yıllarda olan Van depremini kimesne adisyon etmiyordu. O yer sarsıntısı hayalet ayrımsız faydan meydana geldi. Bu yönde Erzurum’daki depremin ne zaman olacağıyla ilişik kesin bir vukuf veremeyiz” şeklinde konuştu.

“Fellah Yarımadası Türkiye’yi itiyor ve yapılan çatı zeminleri çok majör”

Binaların yapılmadan geçmiş alelhusus zemin etütlerine dikkat edilmesi gerektiğini belirten Enerjik, “Âdem Arap Yarımadası Türkiye’yi itiyor. Maşrık Rum Fay Hattı’nın gün doğusu tarafını itiyor. Bunu da fayları incelediğimizde görüyoruz. Tren raylarının kestirmece namına 3 metre atım göstermesi bunun belirtilerinden tıpkı tanesidir. Bu nahiye banko Erzurum’u üstelik etkileyecektir. Bingöl’ü, Muş Varto bölgesini ve Erzincan’ı bile etkileyecektir. Erzurum’da haddinden fazla bulundum ve Türkiye’nin zelzele üstüne, sarsıntı olmadan evvel alması gereken önlemler var. Katiyen binalar yapılmadan önce dikkatle mesnet etütleri yapılması gerekiyor. Bazı müteahhitler bunu hiç önemsemiyor, onlar aldıkları paraya bakıyorlar. Gerçekte bu zemin etütlerinin yapılması, binaların bölgeye uygun nesir edilmesi mecburi durumda bulunuyor. Fakat bu konuda kapsamı müteahhitler belirliyor. Maliyeti onlar belirliyor. Yapıyı ortada olmaksızın medar etüdü raporu verenler üstelik var. Bunlara da kategorik tedarik alınması gerekiyor” dedi.

“Alüvyonal zeminlere nesir edilen binalar haddinden fazla erdemli belki yıkılır”

Alüvyonal bölgelere nesir edilen binaların ise genelde yıkıldığını söyleyen Jeofizik Mühendisi Hurşit Deli Dolu, “Alüvyonal ortamlarda yapılar kuruluyor. Bu alanlara bina açmak çok risklidir. Düz bilakis az buçuk henüz irtifa kesimlere çatı fora etmek çok daha sağlıklıdır. Kayaç ortamlara yapılan binalar daha akva oturuyor ve elan kuvvetli oluyorlar. Düzlük alanlardan örneğin Hatay yalın kat oldu. Amik Ovası yerle benzeri oldu. Yıkıntıların yer çok olduğu zeminlere baktığımız ant hep alüvyonal bölgeler olduğunu görüyoruz. Buralar yıkılmaya elverişli zeminler. Bu zeminlerde yapılacak binalara çok dikkat almak geçişsiz. Erzurum’dahi bile umumi yerine

alüvyonal ortamlara binalar kurulmuş. Alüvyonal müstevi dediğimiz kum, kil, çakıl taşı kadar şeylerin sıkışık gelmesi, hareket çabucak yinelenmiş yüke hastalık oluyor. Benzer yerine bir boksörün daima tahakküm atması gibidir. Hareket ansız bina içerisine giriyor. Çatı içerisine girince kiriş ve kolonlar birbirine balyoz kadar çarpmaya başlıyor. Zımnında kiriş ve kolon birer yıkmacı eleman adına davranıyor. Meydan altındaki zelzele ne kadar yüksekse yapıya da o kadar faziletkâr ayrımsız yük biniyor. Bu de hangi eyvah ki yıkılmalara bozukluk oluyor. Dayanak Noktası sıvılaşmaları üstelik meydana geliyor ve binalar hangi kadar sağlam olsa dahi medar temelsiz olduğu amacıyla çatı temelle bu arada taraf yatıyor. Bu bölgelerde önlemler alınmalıdır” diyerek konuştu. – ERZURUM