Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Türkiye’nin müeyyide konusunda, Birleşmiş Milel (BM) kararı olmadığı için Rusya ve Ukrayna ile ticaretine ve normal ilişkilerine bitmeme ettiğini belirtti.

Muş, TBMM Cazibe ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığının 2023 yılı bütçesine ait görüşmelerin ardından milletvekillerinin sorularını yanıtladı.

Aynı HDP’li milletvekilinin “Van- Hakkari sınırlarında yurttaşlar öldürülüyor” beyanında bulunduğuna bel eden Muş, “Bu ifadeyi akseptans etmediğimizi söylemek isterim. Bunu diyen sıradan birisi değil, bir milletvekili, latif, oyla mevrut, bu Meclis tutanaklarına, kayıtlara giriyor. Bu akilane değil, hatalı bir ifade. Böyle bire bir şey varsa devletin savcıları var. Devletin başka ilgili kurumları var. Böyle tıpkı öz varsa yargılaması yapılır, müstelzim cezalar verilir. Sınırlarımızla ilişik haddinden fazla çetin tedbirler alınıyor kesintili göçle müntesip, duvarlar örülüyor, azrail sistemleri kuruluyor. Dokunaklı kontrol altına alınıyor sınırlarımız. Bu ifadeyi kullanmayı, bu çatı altında kullanmayı akla yatkın bulmuyorum, akseptans etmiyorum. Milletvekillerinin hem teşri hem teftiş görevi vardır, bunu istida yazıp savcılığa vermeniz gerekir. Önergeyle değil, bu bire bir suç bunu savcılığına vereceksiniz. Doğru olmayan beyanlar üzerinden hareket etmeyiz, bunu kabul etmiyoruz.” diye konuştu.

Muş, ayrıksı tıpkı milletvekilinin bile “çarpışma iklimi” ifadesini kullandığını bildirerek, “Türkiye’dahi tıpkı uğraş iklimi yoktur, yaşayış iklimi vardır. Vatandaşların can ve mal güvenliği Anayasa’nın hükümete verdiği fariza çerçevesinde hesabına getirilmektedir. Biz bile Türkiye’nin her tarafına gidiyoruz. Türkiye’nin herhangi bir tarafında hayat cilve etmiştir. Cenk kadar bir ifadeden konuşmak makul değildir, böyle bire bir iklim birlikte yoktur.” değerlendirmesinde bulundu.

Gümrüklerde uyuşturucunun yüzde 10’unun ele geçirilip, yüzdelik 90’ının ele geçirilmediği iddiasında kâin milletvekiline dahi aksülamel gösteren Muş, “Burayı mail takip ediyoruz, çokça ağır sıklet izleme ediyoruz, ‘yüzdelik 10 yakalanıyor, yüzdelik 90’ı yakalanmıyor’ etmek hatalı. X-rayler var, mevrut kamu konteynerler x-raylerden geçiyor, algılayıcı köpeklerle aranıyor. Türkiye bunun arz nazik mücadelesini veren ülkelerin başında geliyor. Hangi bilgi belgeye binaen bunu söylüyor. Bu akıllıcasına değil, kusurlu. Çokça bati kumanda kontrol merkezimiz var. Gönül fail milletvekilimiz varsa gezdireyim, pekâlâ mesai yaptığımızı orada görün. Sıfır veriler üzerinden kişi ülkeni, devletini suçlamanın tek yerde yeri yok.” dedi.

Emlakçıya staj üzerine uyum yok

Bakan Muş, emlak danışmanları üzere getirilen staj şartının kaldırılıp kaldırılmayacağına ilişik istifham üstüne ise gayrimenkul danışmanlığına ilgili odaların bu konuda anlaşamadığına meni etti. Odaların bir kısmının staj uygulamasını savunduğunu aktaran Muş, “Bire Bir kısmı ise ‘staj olmasın’ diyor. Bunlarla biraz öğün konuştuk. ‘Siz ortak noktada buluşun, tığ ona bakarak kadem atarız’ dedik. Talimatname değişikliği gerekiyor. Amma onları uzlaştıramadık, eş noktada buluşturamadık. Onları uzlaştırırsak adım atacağız.” diye niteleyerek konuştu.

Bakanlığına ilgilendiren Sayıştay raporlarına yönelik da hikmet veren Muş, 2020 yılına ilgilendiren denetim raporunda 24 belirgi bulunduğunu ve gereği yapılan 19 nüsha bulgunun 2021 raporunda yer almadığını söyledi. 2021 yılına ilgilendiren raporda ise 2020 yılından küsurat 5 belirgi ve ilave 7 bulguyla 12 bulgunun düzlük aldığını anlatan Muş, “Burada hangi kamu zararı ne zimmet var, bizim yaptığımız yönetimsel uygulamalarımızı Sayıştay’ın eleştirmesi var. Bu arttırma bulguları çalışacağız. Bulgulara çokça özen ediyoruz.” ifadesini kullandı.

“7 bilyon 286 milyon teklik emniyet kullandırıldı”

Muş, Vekillik namına hem tescil hem üstelik terkin edilen esnaf sayısını açıkladıklarını ancak takkadak terkin edilen esnaf verilerinin gündeme getirildiği belirtirken, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Akıbet 5 yılı aldım. 2018 yılında tescil edilen esnaf 229 bin 298, terkin edilen 106 bin 167. 2019 yılında 238 bin 416 tescil, 114 bin 977 terkin var. 2020’dahi 287 bin 550 tescil,101 bin 750 terkin bulunuyor. 2021 yılında ise 233 bin 451 tescil, 79 bin 372 terkin söz konusu. Bu yıl 31 Ilk Teşrin bakımından ise 256 bin 690 tescil, 96 bin 145 terkin mamul. Esnaf kredileri kapsamında de bu sene 10 ayda 262 bin 235 esnaf ve sanatkara 56 milyar 60 milyon lira kredi kullandırıldı. Esnaf emniyet ense limitlerinin işletmeler amacıyla 500 bin liraya çıkarılması, envestisman kredileri için 1,5 milyon liraya yükseltilmesi uygulamasının yürürlüğe girdiği 22 Ilk Teşrin 2022 tarihinden itibaren 22 bin 804 esnaf ve sanatkara 7 bilyon 286 milyon Türk lirası kullandırım yapıldı. Bu, ağırlıklı şekilde esnaf kefillik kooperatifleri üzerinden yapılıyor.”

Zincir marketlerin say saatlerine yönelik istifham üzerine de Muş, farklı ülkelerde değişik icraat bulunduğunu, örneğin İtalya’de bu marketlerin ilişki günü ve resmi tatillerde vabeste olduğunu, ABD’da ise bölüm ve saat kısıtlaması bulunmadığını söyledi.

Muş, elektronik ticarete ilgili kanuncu düzenlemenin, aşamalı kendisine yürürlüğe gireceğini anımsatarak, “Kademeli şekilde piyasanın kendini adapte etmesi bekleniyor, talimatname çalışmamız dahi vermek amacıyla. Son Teşrin ayı içre yönetmeliğini yayımlarız. 1 Eş itibarıyla düzenleme yürürlüğe girer. Tekelleşmeyi engelleyen, ansızın aşkın oyuncunun olduğu, esnafın hakkının korunduğu aranjman oldu. 3 sene zarfında kademeli namına düzenleme yürürlüğe girmiş olacak. Tahripkâr uygulamaların üstelik önüne eski oluyor.” dedi.

“Çöp namına nitelendirmiyoruz”

Türkiye’nin gübür ithal ettiği eleştirilerine birlikte aksülamel gösteren Muş, “Türkiye yararsız ithal etmiyor atılan ithalatını de çokça kalpsiz kurallara bağladı. Ülkede toplanan atılmış sanayinin kullanımı için yeterli değil. İhracatta dahi bütün ülkeler anlayışsız dönüşümde mahsus ihtişam istiyorlar. Türkiye’nin ürettiği atık sanayiye yetmiyor, biz bu atığı dışardan alıyoruz. Belde Bakanlığının sıkı denetim ve kuralları var. Türkiye’üstelik ‘yararsız ithal ediliyor’ diye kampanya yapıldı, bu işletmelerin hepsinin ruhsatı gözden geçirildi kavait sıkılaştırıldı. Türkiye dümbelek dönüşümle bu ürünleri alıyor, bunu ürünlere çevirip gine ihracat yapıyor. Bizim topladığımız, kafasız dönüşümle ait atıklarımız tam değil ve tığ bu atığı ithal ediyoruz. Özellikli gördüğünüz benzeri husus varsa paylaşın, o işletmelerle alakadar prosedür yapalım. Bunlar çöp değil, kullanıp esasen ihraç ediyoruz. Gübür yerine nitelendirmiyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

Reklam Kurulunun ulaşım engeli yetkisinin 1 Ekim’bile yürürlüğe girdiğini belirten Muş, kurulun bu yetkisiyle ilgili mütenevvi periyodlarla toplanıp gerekeni yapacağını söyledi.

Bakan Muş, Rusya’ya yönelik yaptırımlar üstüne Türkiye’nin duruşunun haddinden fazla net ve belirgin olduğuna işaret ederek şunları kaydetti:

“Mürekkep Uluslar (BM) kararlarını uyguladığımızı rapor ediyoruz. Burada hem Ukrayna ile hem üstelik Rusya ile ilişkilerimizi sürdürüyoruz. Gayrı ülkelerin koymuş olduğu yaptırımların suistimal edilmesine Türkiye namına izin etmiyoruz. Fakat tığ BM kararı olmadığı üzere Rusya ve Ukrayna ile ticaretimize, normal ilişkilerimize bitmeme ediyoruz müeyyide konusunda. Bu duruşumuzu hem AKARSU hem ABD’deki muhataplarımıza ilettik. Türkiye’nin duruşundan ufuk hububat koridoru çözülebiliyor ve Türkiye orada benzeri arabulucu adına görev yapmakta. Gıda fiyatları üstünde elan inatçı etkileri olabilecek aynı laf henüz çok büyümeden Türkiye’nin girişimleriyle çözüldü. İki tarafın dahi Türkiye’ye olan güveninden dünya bunu çözebiliyoruz, Türkiye’nin pozisyonu bu, yaklaşımımız bu.”

Erke ithalatına ait tartışmalara da karşılık veren Muş, Türkiye’nin güzeşte yıl 50 milyar dolar civarındaki enerji ithalatının bu sene 100 milyar dolar civarına yükseldiğine belen etti. Türkiye’nin tüketiminde çok çok artım olmamasına rağmen yaptığı ödemenin arttığını bildiren Muş, “Güzeşte sene ödenen rakamı ödeseydik, bu sene Türkiye’nin cari küşade sorunu kalmayacaktı. Bakım ihracatı ve turizm kalemlerinde aheste artım var. Nedeniyle akan çıplak diye gündemimiz olmayacaktı. Enerjideki bu çoğalma bütün ülkeleri etkilemektedir. Rakamlara hakeza bakmakta yarar var.” dedi.

Karadeniz’deki ve farklı yerlerdeki aramalarla Türkiye’nin öz ihtiyacını bodur vadede karşılayacak üretime ulaşmayı amaçladığını aktan Muş, “Tanrı nasip ederse önümüzdeki yılın geçmiş yarısında Karadeniz’deki doğalgazın sisteme entegre edilmesi hedeflenmektedir. Kademeli adına oradaki üretim sahası geliştirilecektir. Türkiye’nin dış ticaret açığındaki anne sorun budur. Bu hemen bizimle ilişkin değil, stabil çokça ülkenin karşılaştığı sorun.” ifadesini kullandı. Muş, Türkiye’nin enerji ve gıda en güvenliğiyle ilişkin sav yaşamadığına üstelik dikkati çekti.

Muş, internetle ilgilendiren uygulamalarda tüketicileri kıygın eden firmalara ilgilendiren olarak üstelik bu sene 168 milyon liralık ceza kestiklerini söyledi.

Görüşmelerin ardından, Tecim Bakanlığı, Rekabet Kurumu ve Helal Denklik Kurumunun 2023 yılı bütçesi akseptans edildi.