Zonguldak’tan sarsıntı bölgesine revan maden işçileri; omuzlarında direkleri, ellerinde kazmaları, başlarında baretlerinde fenerleriyle adeta umudun ışığı oldular.
Türkiye, Kahramanmaraş merkezli yüzyılın felaketi iki iri depremin acılarını yaşıyor. Kaybettiği canların, enkazdan sâdır çorlu bedenlerin ve hatıralarıyla gelişigüzel yıkılan şehirlerin yasını tutuyor. Kahramanmaraş Pazarcık’ta 6 Gücük Ay saat 04.17’bile 7.7 kadar ve tıpkısı dönem Elbistan’de saat 13.24’te 7.6 büyüklüğünde meydana mevrut iki şişman zelzele ile Türkiye’yi kanun boğdu.
Kahramanmaraş, Kilis, Diyarbakır, Adana, Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman, Malatya ve Hatay illerinde balaban yıkıma misil açan depremde gerileme altında kalanların istirdat çalışmalarında tıpkısı hafta geride kaldı. AFAD ilkin kalkışmak amacıyla gönüllüler, resmi ve sivil kurumlar ile dünyanın çeşitli ülkelerinden mevrut arama-istirdat ekipleri geceli-yatısız canla başla çalışarak göçük altından bugüne büyüklüğünde haddinden fazla sayıda can kurtardı.
Söz konusu ekiplerin beyninde kendine özgün mücahede yöntemleri kullanarak, ‘girilemez’ denilen yerlere pervasız girip maltalık kurtaran grup Zonguldaklı madenciler oldu. Dev göçük yığınlarının ortasında kurtarılmayı bekleyenlerin dışarıdaki yakınları ise umutlarını madencilerin yapacakları çalışmaya bağladılar.
Adıyaman’üstelik depremden 90 saat sonraları 8 metre derinlikten 17 yaşındaki Gülsüm’ün madenciler tarafından çıkarılması umutların gerçeğe dönüştüğü anlardan çabucak bire bir tanesi oldu.
175 yılık madencilik kültürünü yaşatıyorlar
Cumhuriyet’in ilk vilayeti adeta taş kömürüyle avlu bulmuş iki katlı tıpkı kent olan Zonguldak’ta 1829 yılında Teferruatlı Mehmet’in taş kömürünü bulduğu havzada 1848 yılından beri kömür madeni işletmeciliği yapılıyor. Demir polat işletmeleri ve neşelilik santralleri başta koyulmak için, sanayinin muhtelif alanlarında yürekleri münevver madenciler vasıtasıyla kavuşum yabansı dünyasında çıkarılan taş kömürü kullanılıyor.
Kdz. Ereğli’den Amasra’ya, Zonguldak’tan Yenice’ye büyüklüğünde yayılan degaje tıpkı havzada 175 yıldır anne konvansiyon kaynağı olmuş kömür madenciliği. Rastgele aileden az daha tıpkısı can madenci namına fariza yapıyor. Hususi kabiliyet talip bu işletmelere çalmak amacıyla hususi sınavlar yapılıyor. İşe gireceklere uzunluğu 5 metreyi bulan ahşap beyaz zehir direklerinin taşıtılması üstelik bu sınavların genişlik başında geliyor.
Türkiye’yi tavzih etmek ve kalkındırmak yerine tıpkı avuç kömür üzere benzeri dünya malı veren beherglas madenci, tıpkısı zamanda aldığı eğitimlerle da bereketli benzeri kurtarmacı oluyor. Nesiller boyu bitmeme eden madenci kültürü yaşatan Etraflı Mehmet’in torunları, içtima yüzlerce metre altında ahşap direklerle yaptıkları domuzdamının içinde emniyetle ilerleyerek kömür çıkarıyorlar.
Sarsıntı istirdat çalışmalarında bile domuzdamı dedikleri kriz altındakileri hayata kavuşturan yer güdük yolu mensur ettiler. Beton bloklarının beyninde zifiri karanlığın günlerce köle aldığı bedenleri ışığa, dışarıdaki acemi bekleyişleri mutluluğa çevirdiler.
Bu özgün yöntemi kullanan karaelmas diyarı Zonguldak’ın gözü pek madencileri, 1999 Marmara depreminde olduğu kadar Kahramanmaraş depreminde birlikte kurtarma çalışmalarıyla yiğitlik destanı yazdılar. – ZONGULDAK
