GENÇAĞA KARAFAZLI

Cengiz İnşaat’ın Rize’deki İyidere Geri Hizmet Liman inşaatının bahir dolgusuna taş seçmek amacıyla İkizdere’nin Eskencidere Vadisi’nde yapım çalışmaları bitmeme eden taş ocağına alın savaşım veren Cevizlik köyü sakinleri, benzeri vadide SR İnşaat aracılığıyla yapılması planlanan mermer ocağı amacıyla Rize Valiliği’nce sunulan “Çevresel Baskı Değerlendirmesi (ÇED) vacip değildir” kararının iptali üzere açtıkları davayı kazandı. Cengiz İnşaat’ın taş ocağı için açılan sevgili henüz evvel reddedilirken SR İnşaat’ın açmayı planladığı mermer ocağı için sunulan “ÇED mukteza değildir” kararı bozma edildi.

Rize İdare Mahkemesi, Eskincidere Vadisi’nde Cengiz İnşaat’ın yapım çalışmalarının sürdüğü taş ocağının alelacele yanı başında SR Ekincilik Turizm İnşaat Yatırım Endüstri ve Ticaret Limited Şirketi marifetiyle yapılması planlanan mermer (bazalt) ocağı ve pili-eliminasyon tesisi projesi amacıyla Rize Valiliği Çevre ve Kentçilik Müdürlüğü’nce verilen “ÇED muktezi değildir” kararının iptali için 17 köylünün açılan davada kararını açıkladı.

Duruşma, mermer ocağı açılacak alanın erdemli meyil derecesinde olduğuna ve erozyon riski taşıdığına, ocağın ormancılık çalışmaları üstünde kontra etkilerinin olacağına, akarsu kaynaklarına beis vereceğine ve projenin uygulanmasının mevzuat ve bilimsel esaslara göre kabul edilebilir düzeylerde olmadığına değişmeyen vererek Rize Valiliği’nce verilen “ÇED lazım değildir” kararını iptali etti.

“BİLİMSEL ESASLARA BAKARAK AKSEPTANS EDİLEBİLİR DÜZEYLERDE DEĞİL”

Duruşma, tahrip kararın gerekçesini şöyle açıkladı:

“Sevgili konusu Rize ili, İkizdere ilçesi, Cevizlik köyünde kurulması planlanan mermer (bazalt) ocağı ve pili-eleme tesisi projesinin, sahanın jeomekanik tespiti, begayet-drenaj, arıcılık faaliyetleri, orman alanları, su kaynakları (satıh ve uymaz) değerlendirmeleri açısından Belde Kanunu ve Çevresel Güçlük Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında kasaba üzerindeki aksi etkilerinin, projenin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalarla alınacak önlemlerin ilgili mevzuat ve bilimsel esaslara bakarak kabul edilebilir düzeylerde olmadığı, raporda ayrıntıları sunulan bu parametreler açısından çevresel etki değerlendirmeleri yapılmamış projenin bu yararsız ile işletilmesi durumunda fiziksel ve dirim bilimsel çevresel değerlerin ve ekolojik dengenin tahribine, bozulmasına ve yok olmasına neden olacağı, çevreye olabilecek damarı bozuk yöndeki etkilerin önlenmesi evet de zararın çevreye engel vermeyecek ölçüde bildirme aza indirilmesi üzere vacip önlemlerin alanı temsilden uzak ve yazın bilgilerine dair hazırlandığı ve proje özelinde akla yatkın ve tam olmadığı, proje alanında yürütülecek faaliyetin ve kurulacak melez ve eliminasyon tesisinin pres kapasitesi, kullanılacak maharet tesisat ve formül gözetildiğinde mermer (bazalt) ocağı ve kırma-eleme tesisi projesi ile ait namına verilen Rize Mekân ve Kentçilik İl Müdürlüğü’nün 25.09.2019 sıra ve E-201966 sayılı ‘ÇED zaruri değildir” kararının maharet kendisine yeterli ve uygun olmadığı görüşlerine saha verilmiştir.

“SU KAYNAKLARI KÖTÜLÜK GÖRECEK, EROZYON OLUŞACAK”

Projenin, mermer (bazalt) ocağına ilişik bazalt cevheri üzere kaya mekaniği laboratuvar deneylerinin ve buna kapalı adına jeomekanik tetkik raporunun hazırlanmadığı, PTD’birlikte su kaynakları açısından alanı katakulli anlamında hidrojeolojik ve hidrolojik açıdan aynı değerlendirmenin ve bilimsel çalışmanın yapılmadığı, PTD’bile dava konusu proje faaliyetleri ile alanın su morfolojisi açısından çevresel etkilerinin tıpkısı değerlendirmeye tabi tutulmadığı, PTD’da marjinal suları ile ilişkin adına umumi hidrojeolojik özellikler dışında hidrolojik devir yönünden bilimsel değerlendirmelerin kayran almadığı, PTD’de düz alan önlemlerin akaçlama ve taşkının çevresel etkilerini kıymetlendirme açısından akıllıca fakat alanın topografik özellikleri dikkate alındığında ehliyetli olmadığı, ocağın işletilmesi sırasında su kaynaklarının görebileceği zararlar ve bu kaynakların korunmasına müteveccih kayran özelinde alınacak tedbirlere değinilmemesinin akarsu kaynakları açısından PTD’nin bilimsel ve beceri anlamda makro benzeri eksikliği olduğu, proje alanının akım derecesi ve arazi yapısı itibari ile yerey muhafaza karakteri taşıdığından alanın büyük kısmında aşınım riski tehlikesi bulunduğu halde ayrıntılı tıpkı yer inceleme raporu yapmak yoluyla aşınım riskinin önlenmesine yönelik projelere PTD’birlikte meydan verilmediği anlaşılmıştır.

“ÇEVRENİN KORUNMASI ÖDEVİNE AYKIRILIK OLUŞTURUYOR”

Akıbet adına, dava konusu projenin himmet alanı itibariyle dahil olduğu, seçilmiş-eleme kriterleri uygulanacak projeler amacıyla öngörülen minimum yükümlülüklere uyulmadığı, bu durumun ise alelhusus akarsu kaynakları yönünden Anayasa’yla hüküm altına alınan çevrenin korunması ödevine uymazlık oluşturacağı, zımnında proje alanında yürütülecek faaliyetin ve kurulacak melez ve eleme tesisinin cıvıltı süresi, işletme kapasitesi, kullanılacak maharet donanım ve formül gözetildiğinde, mermer (bazalt) ocağı ve kırma-eliminasyon tesisi projesi ile ilgili adına Rize Valiliği Yer ve Şehircilik Müdürlüğü’nce sunulan 25/09/2019 sıra ve E-201966 mahdut ‘ÇED zaruri değildir’ kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.”

“GITMEK Kİ ŞİRKETLERE VEYA SAHİPLERİNE GÖRE İŞİN RENGİ DEĞİŞİYOR”

Savlayıcı köylülerin avukatı Yakupşekip Okumuşoğlu, Rize İdare Mahkemesi’nin karanını ZÜMRÜDÜANKA Haber Ajansı’na şöyle değerlendirdi:

“SR İnşaat’ın düzenlemek istediği ve çalışmalarını sürdürdüğü taş ocağı, Cengiz İnşaat’ın lojistik liman inşaatına taş temin etmek amacıyla çalışmaların bitmeme ettiği Eskencidere Vadisi’nin serian yanı başında. Mahkemenin aldığı bu değişmeyen, bizim ve doğanın talanına karşı sâdır Cevizlik köyü yurttaşlarının, Cengiz İnşaat’ın taş ocağı çalışmalarının bitmeme ettiği Eskencidere Vadisi’nde yaşam alanlarını nasıl namevcut edeceğini gösteren aynı karardır. Bire Bir vadide iki ayrı şeriklik taş ocağı çalışması yapıyor ve murafaa aşağıda düzentileme eden SR İnşaat’ın taş ocağının çalışmalarının doğayı ve dirim alanları bulunmayan edeceğine karar veriyor, ÇED raporunu fek ediyor. Fakat tezce yanı başında, yukarıda bir yıldan beri doğayı tefviz eden Cengiz İnşaat’a taş temini amacıyla yapılan taş ocağı ile ilişik açtığımız nakız davasını reddediyor. Bunu intikal etmek olabilir değil. Şirkete bakarak mi karar veriliyor? Türkçesi şaşırdım. Acaba buradaki taş ocağı da Cengiz İnşaat’a taş temini amacıyla yapılıyor olsaydı değişmeyen hangi olacaktı, zül etmedim değil. Mahkemenin, Cengiz İnşaat’a taş temini amacıyla yapılmak matlup taş ocağı ile ilişik elan evvel verdiği değişmeyen kesinlikle hukuki değildir. Mahkemenin SR İnşaat’ın taş ocağı üzere verdiği kararı, Cengiz İnşaat amacıyla yapımı devam eden taş ocağı ile ait üstelik vermesi gerekirdi. Çünkü ikisi de ayni vadide. Kararda, ‘projenin bilimsellikten uzak yapıldığı’ vurgusu, Cengiz İnşaat’a taş temin edilen taş ocağı üzere üstelik motamot makbul olması gerekirdi. Gelmek ki şirketlere yahut sahiplerine bakarak işin rengi değişiyor.”